W 100-lecie TMMB
                          Piosenki o Bydgoszczy
                         w śpiewającym „Kalendarzu Bydgoskim” na 2023 rok

26 stycznia 2022 roku Rada Miasta Bydgoszczy podjęła uchwałę w sprawie ustanowienia roku 2023 Rokiem Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy, które obchodzić będzie swoje 100-lecie. Z tej okazji na łamach „Kalendarza Bydgoskiego” 2023 umieściliśmy KOD QR  umożliwiający odtwarzanie nagrań pięknych bydgoskich  piosenek oraz szczególnych wydarzeń i sygnałów dźwiękowych.
  Na 2 stronie tytułowej, „Kalendarz Bydgoski”  2023, poświęconej  dedykacjom znajduje się  KOD QR „Piosenka o Bydgoszczy 1946”.  Słowa i muzyka Jan Wojakiewicz, właściwie Zdzisław Kunstmann. W podpisie: Komitet  Obchodów 600-lecia miasta Bydgoszczy.

Piosenka o Bydgoszczy 1946.

  Na str. 307 rozpoczynającej  plansze BLUSZCZOWA RZEKA: „ Piosenkę o Bydgoszczy 1952”  wykonuje  bydgoski zespół wokalny „Lubiatowianki”.Dyrygentem, kompozytorem  i autorem jest  Edmund Lubiatowski.
 Str. 308  piosenka Ireny Santor  „Bydgoszcz  jedyne miasto”.
 Str. 309  piosenka „Panience na dobranoc” czyli „Zapada Zmrok”. Autorką jest Stanisława Chorabik (Horabik), mama Władysława Horabika, który tak ją  wspomina: Nasza uduchowiona  Mama uwielbiała  śpiew; mawiała – Kto śpiewa, podwójnie się modli. Szczęśliwe lata  młodości na wytęsknionych Kresach wspominała czule - niczym raj utracony. Zachwycała się niezwykłym śpiewem chóralnym, pieśnią i muzyką religijną. Doskonale ułożyła  słowa adoracji i miłości do  Panienki a melodię zaczerpnęła z  dumki ukraińskiej – Stojit diwcza nad bystroju wodoju, (wersja polska Zarzucę  płaszcz, gitarę wezmę w rękę).
Jestem dumny i szczęśliwy, że piosenka mojej Mamy pośród wielu ludzi  ogromne uznanie zyskuje; łzy szczęścia, najlepsze wspomnienia i miłość przywołuje. Władysław Horabik, Bydgoszcz,15-06-2014.
 Str. 310  Piosenka  „Zielono jest w mojej  Bydgoszczy”. Irena Santor.
 Str. 311, Kładka nad Bluszczową Rzeką (Lokalizacja Kładki).
 Str. 312,  LEJDIS Mistrz Polski Masters 2022 r. (wręczenie pucharów i medali).
 Str. 313,  LEJDIS WYGRYWA DZIĘKUJE (Fragment zwycięskiego meczu).
 Str. 314, BLUSZCZOWA RZEKA.
 Str. 315, SPŁYW -TVP 3 ZBLIŻENIA.
 Str. 316, WŁADYSŁAW - HORABIK FB (na facebooku)
 Str. 317, NAJLEPSZE SIATKARKI MISTRZOSTW POLSKI 2022 (puchary).
 Str. 318,  ŁAWECZKA NAD BLUSZCZOWĄ RZEKĄ.
 Str. 319, LEJDIS MISTRZ POLSKI AMATOR 2022 .
 Aby skorzystać z kodu QR należy pobrać i zainstalować na smartfonie (telefonie komórkowym z dostępem do internetu) aplikację do skanowania kodów QR. Za pomocą tej aplikacji skanujemy kod. Aplikacja automatycznie przekierowuje nas do materiałów zapisanych w kodzie.

 Podczas pielgrzymkowego Spotkania w  Castel Gandolfo jakże wyjątkowo rozmawiamy o naszym życiu i Bydgoszczy. Papież z nostalgią wspomina kajakowy spływ… zafascynowany… słucham, gdy powtarza:  Piękna Brda…, Bluszczowa  Rzeka… Ze   zbiorów Władysława Horabika.
                       

                                                    Opr. Jerzy Derenda

 Bydgoszcz najważniejsza

  W „Kalendarzu Bydgoskim” na rok 2023 dominuje  Bydgoszcz.Tym bardziej, że w tymże roku przypada 190-lecie Towarzystwa Upiększania  Bydgoszczy i 100-lecie Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy, najstarszego na ziemiach polskich stowarzyszenia miłośników miast.
  Terenem działania TMMB jest obszar Rzeczypospolitej Polskiej. Głównymi celami są: służba Bydgoszczy i regionowi, upowszechnianie historii,tradycji kultury i nauki oraz uczestnictwo w procesie patriotycznego wychowania młodzieży. Są one osiągane poprzez bogatą działalność wydawniczą i edukacyjną, sympozja, konferencje, odczyty oraz inne inicjatywy służące ochronie zabytków kultury i dziedzictwa narodowego. Obszerna synteza ilustrowana zdjęciami przybliża Czytelnikom ludzi, którzy latami służyli i służą swojej małej Ojczyźnie.
W dniu 26 stycznia 2022 roku odbyła się sesja Rady Miasta Bydgoszczy. Przewodnicząca Monika Matowska  przedstawiła projekt uchwały w sprawie ustanowienia w Bydgoszczy roku 2023 Rokiem Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy i Rokiem Andrzeja Szwalbego.
„W uzasadnieniu czytamy m.in. W 2023 roku obchodzić będziemy 100-lecie istnienia Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy – jednego z najstarszych stowarzyszeń tego typu w regionie i na ziemiach polskich. Swoimi korzeniami sięga 1832 roku, kiedy to w mieście leżącym na ziemiach zaboru pruskiego powołano do życia Towarzystwo Upiększania Miasta Bydgoszczy. Po powrocie Bydgoszczy do Polski powstało istniejące do dziś Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Od 1923 roku stowarzyszenie to zajmuje się krzewieniem umiłowania miasta oraz szerzeniem wiedzy o jego historii, tradycji i kulturze, tak wśród bydgoszczan, jak i na terenie regionu, kraju i poza jego granicami.”
  Rada Miasta Bydgoszczy podjęła uchwałę nr XLIX/1044/22 w sprawie ustanowienia w Bydgoszczy roku 2023 Rokiem Towarzystwa Miłośników Miasta Bydgoszczy, a także Rokiem Andrzeja Szwalbego. Wykonanie uchwały powierzono Prezydentowi Miasta Bydgoszczy.
  Zapowiedź drugiej części publikacji, które znalazły się  w „Kalendarzu Bydgoskim” na rok 2023.           

Czy odżyje Zamek Bydgoski?

 Wieści z frontu robót w Świeciu n. Wisłą budziły duże zainteresowanie bydgoszczan mających nadzieję, że  KONTBUD Sp. zo.o. z ul. Smoleńskiej w Bydgoszczy, wyspecjalizowana w rekonstrukcji tego typu obiektów (ostatnio Zamku Krzyżackiego w Świeciu), przystąpi do rekonstrukcji Zamku Bydgoskiego - świadectwa tożsamości dziejowej grodu nad Brdą- pobudowanego  za czasów króla Kazimierza III Wielkiego a wysadzonego przez Szwedów w 1656 roku. Tym bardziej, że przybywa coraz więcej szczegółów dotyczących tej warowni. Także ze źródeł zagranicznych. Można też skorzystać ze środków unijnych.

  W trakcie rekonstrukcji Zamku Krzyżackiego w Świeciu. Widoczne sklepienie gwiaździste.

W służbie mieszkańców

 Listę firm opublikowanych  w „Kalendarzu Bydgoskim” na 2023 rok, otwiera   Przedsiębiorstwo Wielobranżowe „EBUD” Przemysłówka, Sp.z o.o. powstało w 1991. Ma wielkie doświadczenie w realizacji nowoczesnych budynków użyteczności publicznej oraz obiektów inżynierskich, mieszkaniowych zabytkowych i przemysłowych. Należy do nich  przepiękny Teatr Kameralny w Bydgoszczy. Jest to obiekt o powierzchni  ponad 1.000 m kw.

Sala widowiskowa z widownią  na 234 osoby.

  Bydgoska Spółdzielnia Mieszkaniowa jest najstarszą w kraju. Została założona  w 1890 roku przez urzędników kolejowych Beamten-Wohnungsverein” GmbH. Od dawna cechowała się  „starannością sumiennego kupca” stosując najwyższe standardy jakościowe w zarządzaniu i administrowaniu. Troska o dobro mieszkańców - jak mówi w wywiadzie  prezes  BSM Tadeusz Stańczak - jest kontynuowana przy wsparciu Rad Nieruchomości. Dzięki ociepleniom i modernizacji redukowane są koszty eksploatacyjne. BSM przywiązuje wielką wagę do budowy instalacji fotowoltaicznych i liczy na pozyskanie środków na ten cel z UE. W trosce o bezpieczeństwo mieszkańców wymieniono 40 wind, wydłużenie jazdy windą do poziomu przyziemia. Tętnią życiem Domy Kultury ARKA i ORION. To tylko cząstka działań  BSM.
 65-lecie obchodzi Spółdzielnia Mieszkaniowa „BUDOWLANI” - prezes Jacek Kołodziej, uhonorowany  tytułem „Ambasador Fair Play w Biznesie” 2021. Spółdzielnia kładzie nacisk  na wykonanie instalacji fotowoltaicznych. W 2019 roku wybudowała pierwszy w województwie budynek mieszkalny wielorodzinny  w technologii  NF- 40. Jest to budynek energooszczędny i niskoemisyjny. Przy ul. Chodkiewicza 64-66  zaplanowano instalacje fotowoltaiczną. Na ścianie budynki przy ul. Nowowiejskiego 1 powstał ekologiczny mural.
  Na szczególne uznanie zasługuje Fordońska Spółdzielnia Mieszkaniowa, której zebranie założycielskie odbyło się 29 listopada 1962 roku. Zatem w 2023 obchodzi jubileusz 60 - lecia. To duża spółdzielnia zrzeszająca ponad 15 tysięcy członków. Prezesem zarządu FSM jest  mgr inż. Zbigniew Sokół znany z organizatorskiej pasji  i wspierania wielu  inicjatyw.
 31 lat doświadczenia na bydgoskim rynku mieszkaniowym ma  Spółdzielnia Mieszkaniowa SIM. Buduje osiedla kameralne, nowoczesne, bezpieczne i przyjazne mieszkańcom. Prezesem Zarządu jest Andrzej Chrapkowski. Do firm służących ofiarnie bydgoszczanom należy też Grupa Moderator.
 W 2020 roku przypada 120-lecie Miejskich Wodociągów i Kanalizacji w Bydgoszczy- Spółka z o.o. Jubileuszowi towarzyszyło otwarcie wystawy stałej w Hali POMP przy ul. Gdańskiej.
 PGE Energia Ciepła z Grupy PGE, jest największym w Polsce producentem energii elektrycznej i ciepła wytwarzanych w procesie wysokosprawnej kogeneracji.
Swoje 30-lecie obchodzi Slican znany z produkcji central i telefonów IP dla firm, urzędów i biur. Oferuje też telefonię internetową na platformie foneo. Firma Baton od ponad 30 lat proponuje wysoki wybór wyrobów piekarskich i cukierniczych w Bydgoszczy i okolicy.
Opr. Jerzy Derenda

Nowy Kalendarz Bydgoski 2023

To już pięćdziesiąte szóste wydanie  Kalendarza Bydgoskiego – rocznika zainicjowanego przez dziennikarską nestorkę Walerię Drygałową ponad pół wieku temu. Pierwszą, malarską okładkę stworzył Stanisław Matuszczak, znakomity bydgoski twórca
i pedagog, którego pożegnaliśmy w ubiegłym roku. Z ogromnym żalem wspominamy tego wspaniałego kolegę i wybitnego bydgoszczanina piórem Anny Lubaczewskiej.
Kalendarz Bydgoski – dzieło  zbiorowe pasjonatów historii w służbie miastu i jego mieszkańcom – jest swoistą sztafetą dziennikarskich pokoleń. Naszej „zmianie”, a tworzą ją wytrawne szermierki i szermierze pióra, przyszło wypełniać tę misyjną rolę 
w czasach niełatwych, naznaczonych nie tylko pandemią, ale przede wszystkim wszechobecnym niepokojem o dzień dzisiejszy,
a także i trudne do przewidzenia jutro.
Anonsując nowe wydanie Kalendarza Bydgoskiego pozwolą Państwo, że publicznie podziękuję wydawcy, sponsorom, ale przede wszystkim zespołowi realizującemu to przedsięwzięcie, za niezwykłą wręcz sprawność, sumienność i staranność włożone w przygotowanie tego wydania.
Mam nadzieję, że mimo licznych ograniczeń rezultat przyniesie potencjalnym Czytelnikom oczekiwana satysfakcję.
A proponujemy dla każdego coś interesującego. Miłośnicy historii miasta znajdą np. niezwykły kalendarz retro z roku 1923 skonstruowany przez red. Krzysztofa Błażejewskiego  na podstawie niegdysiejszej prasy opisującej budzenie się polskości
w mieście, czy np. opowieść  Jolanty Zielaznej o tym, jak w Bydgoszczy, krótko po zakończeniu I wojny światowej prowadzono akcję zbiórki pieniędzy na pomoc japońskim dzieciom, ofiarom trzęsienia ziemi. To świadectwo długiej tradycji zbiorowej filantropii w naszym mieście. Najnowsze dowody ofiarnej pomocy wojennym uchodźcom z Ukrainy, które rejestruje Łukasz Religa są tego kolejnym przykładem. Otwarte drzwi w herbie Bydgoszczy zobowiązują – konkluduje autor.
Za naszą „kalendarzową” powinność uznaliśmy natomiast bieżącą informację o aktualnych dziełach bydgoskich pisarzy. I tak między innymi Jolanta Zielazna pisze o książce Ewy Rynki – Zwyczaje towarzyskie polskich mieszkańców Bydgoszczy w II Rzeczypospolitej; Gizela Chmielewska przybliża książkę Zofii Skąpskiej Dziwne jest serce kobiety…, a Hanka Sowińska obnaża błędy w biografii Mariana Rejewskiego, którą napisał Robert Gawłowski; osobiście z wielką satysfakcję piszę o najnowszym zbiorze wierszy Zdzisława Prussa Wspólny mianownik. Przy okazji zachęcam też do lektury Duch szopki trwa, o słynnych szopkach noworocznych tegoż utalentowanego Zdzisława Prussa.
   No a skoro już jesteśmy przy występach nie sposób nie polecić dwóch sumiennych recenzji teatralnych naszej wieloletniej współpracowniczki Anity Nowak Urodzaj po zarazie i Kameralny w nowej odsłonie.
   Długo by tak jeszcze wymieniać – jest legenda i kryminał, poważne i zabawne wiersze i wierszyki oraz przeuroczy List z Włoch Marii Gulczyńskiej – Baci, wsparty własnoręcznie przyrządzoną sztuką teatralną z bydgoską akcją.
Sądzę też, że sporą satysfakcję przyniosą Państwu rozmowy z wyjątkowymi bydgoszczanami : Urszuli Guźleckiej z doktorem Ryszardem Długołęckim, artystą Aleksandrem Dętkosiem i śpiewakiem Ryszardem Smędą, a Norberta Krawczyka z wspaniałym muzykiem Bogdanem Ciesielskim.
Skutkiem nieoczekiwanej dociekliwej kwerendy dziennikarskiej (zdradzę też tylko sygnalnie) jest odkrycie red. Wojciech Sobocińskiego, że autorką słynnej palmy „posadowionej” w centrum stolicy jest bydgoszczanka Joanna Rajkowska i ma przy
ul. Mazowieckiej „swoją” bramę, a prof.  Marka Jeleniewskiego, że ojciec wybitnego muzykologa, znawcy Bacha, mieszkał przy
ul. Kujawskiej.
Itd., itp.; mogę oczywiście mnożyć walory najnowszego wydania KB. A więc porzućcie plotki, półprawdy i pogłoski, czytajcie Kalendarz Bydgoski !

Marcin Rykowski

Marcin Rykowski: „Od Redaktora.  Prawda i… buty”. Dr Zofia Ruprecht zaprosiła na niecodzienną sesję fotograficzną na dachu nowego hotelu „Focus”. Fot. Justyna Szelągowska, s. 12.

Norbert Krawczyk: „Ludzie Bydgoszczy”. „Z nuty na nutę”. Bogdan Ciesielski na lotnisku w Monachium… s. 83. Fot. Archiwum domowe.

Urszula Guźlecka: „Ryszard Smęda, czyli jeden mały szczęścia łut”. Ryszard Smęda –  jako Alfred  Doolittle w „My Fair Lady” z Małgorzatą Grelą. Fot. Marek Chełminiak, s. 87.

Urszula Guźlecka: „Ryszard Długołęcki, czyli życie usłane pasjami”. Doktor  Ryszard Długołęcki  –  Fot. Archiwum domowe, s. 92.

1 listopada  w dniu  Wszystkich  Świętych
26 „Kwesta na rzecz ratowania
najstarszych bydgoskich cmentarzy”

Cały czas trwają przygotowania do tegorocznej „Kwesty na rzecz ratowania  najstarszych  bydgoskich cmentarzy” organizowanej przez Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy. Wszystko przy życzliwym  wsparciu i pomocy  bydgoskich mediów, zwłaszcza TVP 3 Bydgoszcz, „Gazety Pomorskiej”, „Expressu Bydgoskiego”, Polskiego Radia PiK, „Gazety Wyborczej” i Bydgoskiego Portalu Internetowego. Dziennikarze będą kwestować do specjalnie oznakowanych puszek.

Kolejna już 26 „Kwesta na rzecz ratowania najstarszych  bydgoskich cmentarzy” odbędzie się  1 listopada w dniu Wszystkich Świętych w godzinach 9.00-16.00 na cmentarzu Starofarnym przy ul. Grunwaldzkiej 15. Głównym organizatorem jest Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy.
  Uzyskaliśmy na ten cel zgodę Ministerstwa Spraw Wewnętrznych i Administracji : „Uprzejmie informujemy, że Państwa  zbiórka „Kwesta na rzecz ratowania najstarszych bydgoskich cmentarzy” otrzymała numer „2022/4563/OR”. Dane zawarte w zgłoszeniu zostały zamieszczone na portalu zbiórek publicznych „LINK do indywidualnej zbiórki”.
Pieniądze uzyskane podczas kwesty 2022 roku wydatkowane będą (na miarę pozyskanych środków) na dokończenie naprawy grobowca Rodziny Warmińskich oraz wybrane nagrobki z rozbitymi tablicami na Cmentarzu Starofarnym.
 Na terenie Rzeczypospolitej Polskiej odwołano już stan epidemii, to jednak obowiązuje rozporządzenie Ministra Zdrowia z dnia 12 maja 2022 w sprawie ogłoszenia na obszarze Rzeczypospolitej Polskiej Stanu zagrożenia epidemicznego. Dlatego zdecydowaliśmy się na ograniczenie liczby kwest w Bydgoszczy, do jednej na cmentarzu Starofarnym.Także do przypomnienia  uczestnikom kwesty o zachowaniu ostrożności, m.in. do wrzucania datków do wolno stojącej urny.
Jednocześnie wzorem minionego roku Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy i miasto Bydgoszcz organizuje zrzutkę, która wyklucza bezpośredni kontakt kwestujących i ofiarodawców. Zatem zbiórkę  można  wspomóc również onlinie (jak na plakacie).
Zrzutka będzie trwała do odwołania, nie dłużej jednak niż do końca listopada 2022 roku. Zdecydowaliśmy się na kwestę na cmentarzu Starofarnym  także dlatego, że mimo dużej  życzliwości  bydgoszczan  jest to nekropolia  wciąż  okaleczona, zdarzają się przypadki rozbijania nagrobków a także smarowania sprayem.  
 Towarzystwo Miłośników Miasta Bydgoszczy, z wdzięcznością informuje, że wśród kwestujących znajdzie się wielu znamienitych bydgoszczan, przedstawicieli różnych profesji i zawodów. Dorocznym zwyczajem do  podziękowań dołączymy znaczki wydrukowane przez Drukarnię Abedik p. Henryka Balickiego.                                                               

Jerzy Derenda
 

Plakat przygotowany staraniem miasta Bydgoszczy.